Ο μύθος της επιστροφής στη νεοελληνική ποίηση του 20ου αιώνα : le mythe du retour dans la poésie néo-hellénique du XXe siècle

Abstract

Le mythe du retour dans la poésie néo-hellénique du XXe siècle

La poésie néo-hellénique du XXe siècle est imprégnée d’un recyclage des formes et des figures d’expression de la mythologie classique grecque. Ce recyclage, tel que pratiqué par des poètes comme Cavafy, Séféris et Elytis, se manifeste et s’articule dans le phénomène du mythe du retour, phénomène qui évolue sous quatre aspects distincts : le mythe (l’histoire) du retour, le retour au mythe, le retour du mythe et le mythe (l’illusion) du retour.

La première manifestation de ce mythe du retour s’initie dans un renvoi à l’histoire homérique de l’archétype odysséen. En deuxième lieu s’élabore le retour au mythe, c’est-à-dire le recyclage du mythe dans un cadre idéologique et poétique. Ensuite se façonne un retour du mythe, par lequel la mythologie initiale du retour revient comme un concept où se métaphorise une forme d’expression première. Enfin se conscientise le mythe du retour, où le mythe n’est plus histoire, mais devient illusion.

The Μyth of the Return in 20th Century Neo-Hellenic Poetry

The Neo-Hellenic poetry of the 20th century is permeated by a recycling of the forms and figures of speech found in classical Greek mythology. This recycling, as practiced by poets such as Cavafy, Seferis and Elytis, is expressed and articulated in the phenomenon of the myth of the return, which evolves on four distinct planes: the myth (story) of the return, the return to the myth, the return of the myth and the myth (illusion) of the return.

The first manifestation of this myth of the return is the Homeric story of the Odyssean archetype. Secondly is expressed the return to the myth into a recycled ideological and poetic form. Thereafter is shaped the return of the myth, through which the initial mythology of the return occurs as a concept that enables a primary form of expression. Finally is transcended the myth of the return, which is no longer only story, but illusion.

Η νεοελληνική ποίηση του 20ου αιώνα διαποτίζεται από την ανακύκλωση των μυθολογικών μορφών της κλασικής ελληνικής μυθολογίας. Αυτή η ανακύκλωση, επεξεργασμένη από νεοέλληνες ποιητές σαν τον Καβάφη, τον Σεφέρη και τον Ελύτη, εκδηλώνεται ως το φαινόμενο του μύθου της επιστροφής, το οποίο διακρίνεται και εξελίσσεται μέσα από τέσσερις διαφορετικές όψεις : ο μύθος (η ιστορία) της επιστροφής, η επιστροφή στον μύθο, η επιστροφή του μύθου και ο μύθος (η ψευδαίσθηση) της επιστροφής. H πρώτη όψη, ο μύθος της επιστροφής, εμφανίζεται ως η πρωτοπόρα ομηρική επική αναφορά της επιστροφής του Οδυσσέα. Η δεύτερη όψη, η επιστροφή στον μύθο, διακρίνεται ως η επαναχρησιμοποίηση του μύθου ως ιδεολογικού πλαισίου. Στην συνέχεια, ο μύθος της επιστροφής επανέρχεται σαν ιδέα που γεννά μια επιθυμία επιστροφής σε κάποια αρχική ή ουσιαστική μορφή ή κατάσταση. Στην τέταρτη όψη, η επιστροφή είναι αυταπάτη, είναι μύθος. Έτσι λοιπόν συνδυάζεται η τελευταία όψη αυτής της μυθικής ποίησης του μύθου της επιστροφής, όπου ξεφεύγοντας από το ομηρικό αρχέτυπο, παραμένουμε με κάτι το πρωτότυπο.